تاریخ پرافتخار انقلاب اسلامی ایران مشحون از رویدادها، اتفاقات، وقایع و مناسبت هایی است که علاوه بر نمایاندن عظمت، شکوه و مردمی بودن انقلاب اسلامی، تدبر و مرور آنها، درس آموخته ها و عبرت های بی شماری به دنبال دارد.یکی از روزهای تاریخی در تقویم انقلاب 13 آبان ماه است که با سه واقعه تاریخی پیوند خورده، 13 آبان سال 1343 و مخالفت حضرت امام خمینی رهبر کبیر انقلاب با لایحه ظالمانه و تحقیرآمیز کاپیتولاسیون به آمریکا و در نتیجه تبعید ایشان به ترکیه، 13 آبان سال 57 و کشتار دانش آموزان تهرانی در راهپیمایی تاریخی دانش آموزان و دانشجویان در اطراف دانشگاه تهران به دست رژیم شاهنشاهی و در نهایت 13 آبان 1358 و تسخیر لانه جاسوسی، همگی ابعاد مختلف انقلاب اسلامی در بعد داخلی و خارجی را به نمایش می گذارد.

در ماجرای 13 آبان 1343 و مخالفت امام با کاپیتولاسیون و مصونیت قضایی آمریکایی ها در ایران، امام در آن روزها که به تازگی علم انقلاب را بر دوش کشیده بود و در قامت یک روحانی شجاع و مبارز به مخالفت با رژیم شاهنشاهی برخواسته بود، تحقیر ایرانیان و خودضعیف پنداری رژیم در برابر سلطه را تاب نیاورد و با مخالفت تاریخی خود، تلنگری برای ایرانیان بود، در آن روزگار اعطای امتیازات مختلف به بیگانگان به صورت یک عرف رایج در حکومت های قاجار و پهلوی درآمده بود و حکام وابسته، منفعل و ضعیف برای حفظ حکومت شخصی و گرفتن امان نامه از حکومت های خارجی راه سازش و معامله را در پیش می گرفتند، از این رو امام به خوبی به دنبال تغییر ذهنیت ایرانیان از خودفروختگی و احساس ضعف و حقارت به اقتدار، عزت و مقاومت بود و اتفاقات پس از آن و وقع انقلاب و رها شدن از سلطه شرق و غرب نشان از موفقیت راهی بود که امام از 13 آبان سال 1343 در پیش گرفته بود.

در ماجرای 13 آبان 57، دانش آموزان تهرانی همچون سایر اقشار و اصناف خواهان ایفای نقشی پررنگ در پروسه انقلاب بودند، دانش آموزان تهرانی با تعطیلی مدارس به سمت دانشگاه تهران حرکت کردند، برخورد عوامل رژیم شاهنشاهی با دانش آموزانی که فقط شعار می دادند گلوله و خون بود و کشتار غمباری را در تاریخ پهلوی ثبت کرد؛ پیام امام خمینی در قابل این حادثه نیز حاکی از حزم، دوراندیشی و توکل ایشان بود که فرمودند: «عزيزان من صبور باشيد، که پيروزی نهايی نزديک است و خدا با صابران است.»

در 13 آبان سال 58 بار دیگر ابعاد خارجی انقلاب اسلامی نمایان شد. پیروزی انقلاب و استقرار نظام حکومت اسلامی بدون وابستگی به قدرت های سلطه آن زمان، سردرگمی و بهت ابرقدرت ها را به دنبال داشت، درک اشتباه شرق و غرب از ماهیت ضدبیگانه انقلاب آنها را به تلاش برای نفوذ و رخنه در بین انقلاب و انقلابیون وادار کرده بود، آمریکایی ها که پس از مداخله در کودتای 28 مرداد به دنبال منافع خود در ایران بودند، انقلاب را مانعی برای منافع استثماری خود می دانستند و به دنبال توطئه علیه انقلاب بودند، دانشجویان مسلمان که از حامیان اصلی انقلاب بودند این توطئه چینی و داخلت را برنتافتند و با تسخیر سفارت آمریکا به عنوان لانه جاسوسی و دسیسه بر علیه انقلاب، ماهیت استکبار ستیزی انقلاب را پررنگ تر از قبل کردند.

مروری بر حوادث 13 آبان در هر سه برهه تاریخی هم رویکرد ضداستبدادی و هم ضداستکباری انقلاب را عیان می کند، سلسه حوادثی از این دست و دلایل و عوامل مختلف ملت ایران را در پیگیری انقلاب مصمم تر کرد تا منجر به استقرار نظامی گردد که این روزها نماد استکبارستیزی است و در اوج عزت و اقتدار نه تنها هیچ امتیازی را برای بیگانگان قائل نمی شود بلکه در سایر کشورهای جهان نیز به الگویی برای آمریکاستیزی و خودباوری ملت ها تبدیل شده است. چه بسا نسل جوان امروز عظمت و بزرگی سیاست های ضداستکباری نظام را برخلاف نسل های گذشته درک نمی کند، به این دلیل که نسل های گذشته در طی قرن ها مداخله عوامل خارجی را در ساده ترین تصمیمات، سیاست ها و امور داخلی ایران با گوش و استخوان لمس کرده بودند، اما نسل جوان امروز دورانی را تجربه کرده که ایران اسلامی نه تنها اجازه دخالت خارجی ها را در داخل کشور نمی دهد بلکه مداخله خارجی ها در سایر کشورهای منطقه و آزادیخواه را برنمی تابد و با حمایت از جنبش های مردمی در کشورهای مختلف، به استخوانی در گلوی آمریکا و کشورهای غربی تبدیل شده است. تبدیل ایران از کشوری که حتی نیروی نظامی اش را مطابق خواست و نظر قدرت های خارجی تدبیر و تنظیم می کرد به کشوری که امروزه از موضع اقتدار رویدادهای منطقه را مدیریت و تنظیم می کند، ماحصل رویدادهایی است که بخشی از آنها در سه برهه تاریخی در 13 آبان اتفاق افتاده است.